Σε αυτό το άρθρο σου δίνω κάποιες γενικές πληροφορίες για τη δίαιτα κατά τη νεφρική νόσο.

Τι είναι τα νεφρά (ή οι νεφροί);

Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει 2 νεφρά, τα οποία λειτουργούν ως “φίλτρο” του οργανισμού μας και εκτελούν πολλές και βασικές λειτουργίες του . Οι σωματικές λειτουργίες που ελέγχουν τα νεφρά είναι:

1. η ισορροπία των υγρών του σώματος, των ηλεκτρολυτών και του pH,
2. η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης,
3. η παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων,
4. η απομάκρυνση τοξινών και αποβλήτων του οργανισμού
5. ο μεταβολισμός της βιταμίνης D ,
6. η σύνθεση ορμονών

Νεφρική Νόσος: τι είναι;

Η νεφρική νόσος περιλαμβάνει νοσήματα που επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία του νεφρού. Μπορεί να είναι οξεία όπου τα νεφρά σταματούν ξαφνικά να λειτουργούν και έχουμε συσσώρευση από ουσίες που μπορούν να γίνουν επικίνδυνες. Η οξεία νεφρική ανεπάρκεια προκαλείται από την ξαφνική μείωση της ροής του αίματος στα νεφρά.

Η ξαφνική αυτή μείωση μπορεί να προκληθεί για διάφορους λόγους όπως  λόγω:

• αιμορραγίας,
• τραυματισμού,
• λοίμωξης,
• σοβαρής αφυδάτωσης,
• πέτρες στο ουροποιητικό σύστημα,
• παθήσεις του προστάτη

Πολλές φορές η οξεία νεφρική ανεπάρκεια είναι αναστρέψιμη.

Η χρόνια νεφρική νόσος είναι μια σταδιακή, αλλά μη αναστρέψιμη μείωση της λειτουργιών των νεφρών. Η χρόνια νεφρική νόσος ορίζεται ως η μείωση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (glomerular filtration rate, GFR) <15mL/min/1.73m² ή η μειωμένη λειτουργία του νεφρού για πάνω από 3 μήνες.

 

Παράγοντες κινδύνου για τη χρόνια νεφρική νόσο αποτελούν κυρίως:

• η υψηλή αρτηριακή πίεση  και
• ο σακχαρώδης διαβήτης 

Άλλοι παράγοντες κινδύνου αποτελούν η μακροχρόνια λήψη φαρμάκων (όπως τα αντιφλεγμονώδη) ή διάφορες παθήσεις των νεφρών όπως η σπειραματονεφρίτιδα και η πολυκυστική νόσος των νεφρών.

Διατροφή και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Η διαχείριση της διατροφής είναι πολύ σημαντική για τα άτομα με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια καθώς αλλαγές στη διατροφή μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου. Στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια χρειάζεται προσοχή με την πρόσληψη πρωτεΐνης, ασβεστίου, φωσφόρου, καλίου, νατρίου και υγρών. Οι ανάγκες σε πρωτεΐνη διαφοροποιούνται ανάλογα με:

• τον ρυθμό σπειραματικής διήθησης,
• αν το άτομο κάνει αιμοκάθαρση ή όχι και
• την ύπαρξη δυσθρεψίας λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης ενέργειας και πρωτεΐνης.

 

Η ημερήσια σύσταση για την πρόσληψη πρωτεΐνης θα πρέπει πάντα να υπολογίζεται ανά κιλό ξερού σωματικού βάρους (αφαιρώντας δηλαδή την περίσσεια υγρών που αυξάνουν το σωματικό βάρος). Επίσης, ερευνητικά στοιχεία δείχνουν ότι η πρόσληψη φυτικής προέλευσης πρωτεΐνης μπορεί να έχει οφέλη ως προς την εξέλιξη της νόσου.

Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και τα κλινικά ευρήματα θα πρέπει να διερευνηθεί η ανάγκη χορήγησης βιταμίνης D και ασβεστίου.

Ο φώσφορος παίζει σημαντικό ρόλο στην καλή υγεία των οστών, την ισορροπία οξέος/βάσεως και την απελευθέρωση ενέργειας. Το σώμα μας διατηρεί την ισορροπία φωσφόρου αποβάλλοντας την περίσσεια φωσφόρου μέσω των ούρων. Όσο όμως η εξέλιξη της νεφρικής νόσου προχωράει, το σώμα δεν μπορεί να αποβάλλει αυτήν την περίσσεια αποτελεσματικά. Τα επίπεδα φωσφόρου στο αίμα θα πρέπει να κυμαίνονται μεταξύ 3.4-4.5mg/dL. Στην περίπτωση υπερφωσφαταιμίας (παραπάνω από το φυσιολογικό επίπεδα φωσφόρου στο αίμα) θα πρέπει η πρόσληψη να μειωθεί περιορίζοντας τροφές οι οποίες είναι πλούσιες σε φώσφορο.

Το κάλιο είναι το πιο άφθονο μέταλλο στα ενδοκυττάρια υγρά και έχει πολλές λειτουργίες στον οργανισμό, όπως κυτταρικό μεταβολισμό και ισορροπία οξέος/βάσεως. Τα επίπεδα καλίου στο αίμα θα πρέπει να κυμαίνονται μεταξύ 3.5-5.5mΕq/L. Η υπερκαλαιμία (επίπεδα καλίου πάνω από το φυσιολογικό) είναι μια σημαντική μεταβολική κατάσταση, η οποία επηρεάζει τη λειτουργία των νευρικού συστήματος λόγω ηλεκτροφυσιολογικής δυσλειτουργίας.  Στην περίπτωση που εντοπίσουμε υπερκαλαιμία, θα πρέπει το άτομο να περιορίσει την πρόσληψη καλίου αποφεύγοντας τροφές πλούσιες σε κάλιο όπως λαχανικά, σκούρα πράσινα λαχανικά, πατάτες, ντομάτες και καφέ.

Το νάτριο στη χρόνια νεφρική νόσο επιδεινώνει τον εξωκυτταρικό όγκο και μπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση και φλεγμονώδη τοξικότητα. Η μέγιστη συνιστώμενη πρόσληψη νατρίου είναι 2,3γρ την ημέρα. Στα προχωρημένα όμως στάδια της νόσου η πρόσληψη νατρίου θα πρέπει να είναι ακόμη μικρότερη. Για αυτό και η  διατροφική εκπαίδευση από κλινική διαιτολόγο  μπορεί να σε βοηθήσει να διαχειριστείς αποτελεσματικά τη νόσο.

Για να δημιουργήσουμε μαζί ένα εξατομικευμένο πλάνο που θα ανταποκρίνεται στις δικές σου μοναδικές ανάγκες, κλείσε ένα ραντεβού μαζί μου.

Αποποίηση ευθύνης

Οι πληροφορίες που παρέχονται στο παρόν ιστολόγιο έχουν ενημερωτικό και μόνο χαρακτήρα και δεν προορίζονται για τη διάγνωση ή τη θεραπεία τυχόν ιατρικών θεμάτων. Ουδεμία από τις αναγραφόμενες πληροφορίες έχει πρόθεση να υποκαταστήσει οποιαδήποτε εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή, διάγνωση, πρόγνωση ή θεραπεία. Χρειάζεται πάντα να ζητάτε ατομικές συμβουλές, προσαρμοσμένες στις δικές σας ανάγκες και επιθυμίες, από τον προσωπικό γιατρό και διαιτολόγο σας. Αν θέλετε το δικό σας εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής μπορείτε να κλείσετε online το ραντεβού σας ή να τηλεφωνήσετε στο 2310 229 099.

Βιβλιογραφία

• Pavlinac JM & Aoun A. Pocket Guide to Chronic Kidney Disease and the Nutrition Care Process, 2nd Ed. 2023 Academy of Nutrition & Dietetics: Chicago, IL.
• Naber T, Purohit S. Chronic Kidney Disease: Role of Diet for a Reduction in the Severity of the Disease. Nutrients. 2021 Sep 19;13(9):3277. doi: 10.3390/nu13093277.